L19: Stare fabryki w nowych czasach

Tytuł:

Cele lekcji

  • Zwrócenie uwagi uczniów na istniejące w Warszawie zabytkowe obiekty postindustrialne, ich potencjał oraz współczesny los.

Przebieg zajęć

1. Uwagi

Do osiągnięcia celu lekcji najlepiej nadają się te dzielnice Warszawy, w których zachowało się najwięcej obiektów pofabrycznych, a więc Praga-Północ, Praga-Południe oraz Wola. Niniejszy scenariusz lekcji jest przykładowy i opiera się na fabrykach zlokalizowanych na Pradze-Północ.

 

Nauczyciel może stworzyć własną trasę w oparciu np. o katalog Warszawskie dziedzictwo postindustrialne autorstwa Michała Krasuckiego .

 

Alternatywną wersją zajęć (zamiast spaceru plenerowego) jest przedstawienie przez uczniów zdobytych informacji w trakcie lekcji w klasie, w formie krótkich, pięciominutowych prezentacji.

2. WPROWADZENIE

3. LEKCJA POPRZEDZAJĄCA (20 minut)

Nauczyciel wprowadza uczniów w temat warszawskich zabytków poprzemysłowych. Uczniowie dowiadują się, że na terenie Warszawy zachowało się dużo budynków pofabrycznych, w których przez wiele lat prowadzona była produkcja – najstarsze z nich zostały wybudowane jeszcze w XIX wieku. Część z nich – ze względu na wartości historyczne, artystyczne lub techniczne – została objęta przez konserwatora ochroną poprzez wpis do rejestru zabytków.

 

Obecnie niektóre zostały zaadaptowane (przeszły renowację i restaurację) na różne cele – mieszczą się w nich biura, sklepy, warsztaty, magazyny, siedziby uczelni, a nawet mieszkania. Inne są w trakcie takich przekształceń, a jeszcze inne pozostają nieużytkowane (często zaniedbane i w złym stanie technicznym).

 

Prowadzący zajęcia informuje uczniów, że kolejna lekcja odbędzie się w terenie, w formie oprowadzania po okolicy przez zespoły uczniowskie. Zapowiada uczniom wyprawę na warszawską Pragę, w czasie której sprawdzą, co stało się z dawnymi fabrykami. Przedstawia także zasady: pięć uczniowskich zespołów wylosuje po jednym obiekcie, a następnie przygotuje na ich temat krótką wypowiedź ustną wg wytycznych zawartych w karcie pracy. Dodatkowo, jeżeli się to uda, zespoły są proszone o przedstawienie w czasie oprowadzania archiwalnych ilustracji dotyczących wylosowanych obiektów.

 

Dla większej tajemnicy uczniom nie są podawane nazwy fabryk, ale losowane są jedynie adresy obiektów z następującego zestawienia (numeracja listy oznacza proponowany kolejny przystanek na trasie zwiedzania):
1. ul. Ząbkowska 27/31,
2. ul. Kawęczyńska 9,
3. ul. Kawęczyńska 36,
4. ul. Objazdowa 1,
5. ul. Otwocka 14.

 

Prowadzący zajęcia wyjaśnia również, że na wylosowanych kartkach znajduje się informacja o opracowaniach, z których warto skorzystać przy pracy nad realizacją zadania.

4. ZAJĘCIA W TERENIE (90 minut)

Proponowane miejsce rozpoczęcia wyprawy przy ul. Ząbkowskiej 27/31, a zakończenia przy ul. Otwockiej 14.

5. 1. CO PRODUKOWANO W PRASKICH FABRYKACH? (80 minut)

Po przybyciu na miejsce prezentację rozpoczyna zespół, który wylosował adres Ząbkowska 27/31 (dawna Państwowa Wytwórnia Wódek, a obecnie Centrum Praskie „Koneser”). Po skończeniu wypowiedzi wszyscy uczniowie proszeni są o próbę oceny potencjału zachowanych obiektów pofabrycznych oraz ich zagospodarowania (czy podoba im się współczesny pomysł na zagospodarowanie zabytkowego obiektu?).

 

Następnie klasa przechodzi do kolejnego punktu – ul. Kawęczyńska 9 i tam czynności się powtarzają. Itd.

6. 2. STARE MURY – NOWE FUNKCJE (10 minut)

Zakończenie zajęć to swobodna refleksja na temat losu odwiedzanych obiektów. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat obecnego stanu fabrycznych budynków, ich mocnych i słabych stron, a także szans i zagrożeń, zasadności ich zachowania oraz adaptacji do nowych funkcji. Zastanawia się z uczniami nad tym, czy pofabryczna przestrzeń mogłaby służyć innym celom niż obecnie.

7. Galeria

Baza wiedzy

Literatura

W opracowaniu Warszawskie dziedzictwo postindustrialne Michała Krasuckiego znajdują się
podstawowe informacje na temat obiektów (https://issuu.com/hereditas/docs/katalog_m_krasucki).
Tam również w krótkim tekście wstępnym można poznać dzieje warszawskiego przemysłu.

Przydatne linki

+ karty adresowe

+ karta pracy

Do pobrania

Konspekt lekcji L19

Zobacz także

L12: Kapliczki i krzyże przydrożne w przestrzeni mojej dzielnicy

Warszawskie krzyże przydrożne lub podwórkowe kapliczki to nie tylko ważne symbole religii, ale również historyczne pamiątki oraz elementy naszego krajobrazu. Są ich setki. Niektóre otoczone opieką, inne znowuś

L15: Nie tylko Zamek Królewski może być zabytkowym budynkiem

Zabytek? Zamek Królewski, Pałac w Wilanowie, Zamek krzyżacki w Malborku. Ale czy tylko tak spektakularne budowle zasługują na to miano? Okazuje się, że nie i mamy na to dowód. W trakcie dzisiejszych

L16: Moja okolica – moje miejsce

Jakie miejsca znajdują się w top 10 warszawskich atrakcji turystycznych? Mnie więcej możemy się domyślać. A gdyby w odwiedziny do nas przyjechała kuzynka z odległego miasta, to czy skorzystalibyśmy z oficjalnych